Zuiderend

Op dinsdag 6 juni 1944 vonden de geallieerde landingen plaats in Normandië, de grootste amfibische invasie in de geschiedenis en het begin van de bevrijding van West-Europa. Na felle gevechten kon een bruggenhoofd worden gevormd waaruit de geallieerden konden uitbreken. Met een ongekend snelle opmars door Frankrijk en België kon op 4 september 1944 de haven van Antwerpen door de Britse troepen worden veroverd. Die haven bleef echter onbruikbaar zolang er geen vrije doorvaart over de Westerschelde was. De Duitsers hadden versterkingen aan de zuidkant bij Breskens en aan de noordkant op Walcheren. Hun leger op Zuid-Beveland werd via Zeeuws-Vlaanderen naar België gedirigeerd om de Canadezen af te stoppen die via Vlaanderen oprukten. Wat ze niet lukte, de Canadezen bevrijdden de kust en gingen door naar Breskens.

Breskens werd op 11 september getroffen door een geallieerd bombardement. Hierdoor en door de hevige gevechten werd een groot deel van de huizen vernietigd of beschadigd. Pas op 21 oktober was de verovering door de Canadezen een feit. Intussen waren andere legereenheden overgestoken naar Zuid-Beveland om de Sloedam te veroveren. Toen dat gelukt was, waren de Duitsers op Walcheren vastgezet. Hun verdedigingswerken waren extreem sterk en de geallieerden kwamen niet door het gebied van slikken en schorren dat aan de dam grensde. Het lukte de R.A.F. niet de Duitse artillerie en versterkingen uit te schakelen. Daarop werd besloten de dijken van Walcheren door de R.A.F. te laten bombarderen om de positie van de Duitsers te verzwakken.

Op 3 oktober 1944 om twee uur ’s middags bombardeerde de R.A.F. de zeedijk bij Westkapelle, waarbij ook het dorp geheel werd verwoest. Het resultaat was onvoldoende. Op 7 oktober werden de Nolledijk bij Vlissingen en de dijk bij Ritthem gebombardeerd. Dat was nog niet genoeg. Daarom werd op 11 oktober de dijk tussen Veere en Vrouwenpolder vernietigd en op 17 oktober volgde nog een tweede bombardement bij Westkapelle. Tenslotte werden op 24 oktober de sluizen bij Vlissingen gebombardeerd waardoor het zeewater via het Kanaal door Walcheren kon binnenstromen.

De landaanval begon op 1 november vanuit zee door Engelse en Canadese troepen met gebruik van landingsvaartuigen en amfibievoertuigen bij Westkapelle en Vlissingen, terwijl Canadese en Schotse troepen de Sloedam optrokken. Op 8 november was het Duitse leger op Walcheren verslagen.

Westelijk Zeeuws-Vlaanderen en Walcheren waren zeer zwaar beschadigd. Walcheren stond voor een deel onder water en vele dorpen waren verwoest. De Slag om de Schelde had als doel de haven van Antwerpen vanuit zee bereikbaar te maten om manschappen en materieel aan te voeren voor de verdere geallieerde opmars richting Berlijn. Dat doel werd bereikt tegen een hoge prijs. De Slag om de Schelde was de grootste militaire operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Toch heeft deze slag lange tijd in de vergetelheid gerust. Sinds een aantal jaren is de aandacht hiervoor toegenomen. Vorig jaar zijn grote herdenkingen georganiseerd ter gelegenheid van het feit dat de slag 75 jaar daarvoor plaats vond. 

Kort geleden is er een zeer goed ontvangen boek uitgekomen, geschreven door Tobias van Gent en Hans Sakkers. En er komt een speelfilm, waarvoor in de afgelopen weken opnamen zijn gemaakt. Vorige week gebeurde dat in Vlissingen en in de afgelopen dagen in Middelburg. Natuurlijk ben ik gaan kijken.

De opnamen vonden plaats op het Hofplein, waar het Van de Perrehuis fungeerde als hoofdkwartier van de Duitsers. Vol bewondering keek ik naar wat er allemaal komt kijken voor het opnemen van zo’n film op lokatie. En er was het onbehaaglijke gevoel om militairen in de zo bekende uniformen ‘van de vijand’ door de eigen stad te zien lopen en rijden.

Het zag er indrukwekkend uit en het spreekt vanzelf dat ik te zijner tijd het resultaat zal gaan bekijken.

NAGEKOMEN:
Het Zeeuws Archief heeft een uitgebreid verslag op de website gezet. Voor de geïnteresseerden is het hier te vinden:
https://www.zeeuwsarchief.nl/blog/film-is-fantastisch/