Zuiderend

De bekende historicus Johan Huizinga schreef in 1938 een boek met de titel Homo ludens. Het is een studie over het fenomeen de spelende mens. Huizinga was tot de overtuiging gekomen dat menselijke beschaving opkomt en zich ontplooit in spel en als spel. Aan de hand van zijn onderzoek naar het spelelement van de cultuur stelde hij dat alles wat wij mensen samen doen spel is.

Ingrijpende veranderingen gaan niet vanzelf, dat heb ik de laatste tijd maar al te goed ervaren. Het kost tijd en inspanning, je maakt plannen en die verwerp je weer, geheel of ten dele… tot je eruit bent. Dat geldt voor meer zaken. Neem nou het geworstel van de Gemeente Middelburg met het Molenwater.

Dat was tot voor een aantal jaren de plaats van Miniatuur Walcheren, een Zeeuws Madurodam. Ik herinner het me nog goed uit 1966 toen ik tijdens militaire dienst – voor de kenners: lichting 65-5 – een paar maanden in de Generaal-Majoor Berghuijskazerne gelegerd was. En in de jaren 1973-1976 toen ik als assistent-accountant een controlecliënt in Middelburg had die gevestigd was aan het Molenwater.

In 2010 verhuisde ik van Dordrecht naar Middelburg. Miniatuur Walcheren was het jaar ervoor verplaatst naar het familiepretpark Mini Mundi, dat onderdeel is van Zep Vrijetijdspark Middelburg. De lege plek die achterbleef op het Molenwater werd aanleiding tot een discussie over de bestemming. De Gemeente wilde er een nieuwe stadsschouwburg bouwen ter vervanging van de verouderde smaak-nog-kraak blokkendoos die het Bolwerk sinds 1965 ontsiert. Daartegen kwam verzet van de omwonenden die er graag een stadspark wilden hebben. En dat gaat nu gebeuren.

In de afgelopen jaren is de Stadsschouwburg gerenoveerd en is het stratenplan bij schouwburg en Koepoort aangepakt. De in Barokstijl gebouwde Koepoort kreeg een B&B functie en staat er weer mooi bij, al blijft de Stadsschouwburg ernaast detoneren. Nu wordt het park heringericht. Om te beginnen zijn veel bomen en struiken gerooid. De eerste blik op deze kaalslag gaf schrik en verbazing. Het is nu een desolate vlakte waar de resten van Miniatuur Walcheren nog goed te zien zijn.

Het Molenwater is de enige groene ruimte in de binnenstad. Volgens de website van de Gemeente Middelburg wordt het in de nieuwe opzet ”een modern park waar iedereen plezier kan beleven”. Dat is dan weer een nieuwe functie van deze historische lokatie. Want oorspronkelijk was het een buiten de stadswallen gelegen getijdenbassin dat gebouwd werd om met de vloed- en ebstromen een molen aan te drijven en die ervoor zorgden dat de haven op diepte bleef. In zijn boek Walcherse Arkadia uit 1715 vergelijkt de schrijver, ds. Mattheus Gargon uit Vlissingen, het Molenwater met de Haagse Hofvijver. Een plas met allure dus. In de 19e eeuw is het Molenwater gedempt en heeft als excercitieterrein dienst gedaan. De muziektent dateert uit 1865 en is nog steeds in goede staat aanwezig.

Door het rooien van bomen en struiken is er een goed zicht op een aantal monumentale panden en gevels rondom het park, terwijl daardoor ook de bunkers in het oostelijk deel ineens goed te zien zijn. Aan de oostzijde betreft het de imposante façade van het vroegere Burgerweeshuis, tegenover de bunkers is er het pand De Globe en in de zuidwesthoek staat het hoge gebouw van het voormalige ijkkantoor uit 1739 dat nu in gebruik is als padvindershuis.

In de plannen is opgenomen dat deze monumenten vanuit het park goed te zien blijven.

De bunkers hebben de bekende doosvorm die nu ook goed zichtbaar is bij de stadsschouwburg. In dat opzicht is er toch ook wel een zekere uniformiteit in het Molenpark aanwezig die ook na de herinrichting zal blijven omdat de bunkers in het toekomstige park worden geïntegreerd.

Stadsschouwburg en Molenwaterpark zijn beiden speelruimten, afgezonderde plaatsen in de stad voor de homo ludens, de spelende mens die daar na de dagelijkse inspanningen genieten kan van ontspanning en rust, ontplooiing en vorming. Dat kan binnen en buiten.
De Stadsschouwburg is bij de renovering weer geschikt gemaakt voor hedendaagse voorstellingen van toneel, cabaret, dans, show, klassieke muziek (opera, ballet) en theaterconcerten.
Voor het Molenwaterpark is door de gemeenteraad van Middelburg extra krediet vrij gemaakt voor ’spelen’. Het park wordt voorzien van een grote variatie in speeltoestellen en speelvoorzieningen.

De spelende mens komt hier na de renovatie van de Stadsschouwburg en de herinrichting van het Molenwaterpark goed aan zijn trekken. Binnen spelen en buiten spelen, het Molenwaterparkcomplex is straks van vele markten thuis.

De huidige kaalslag is slechts een tussenfase. Het wordt vast mooi.